Van vrijwilliger tot Specialist Ouderengeneeskunde: het verhaal van Mohammad

Smad – Syrië (1984) 
“Ik ben geboren in 1984, in Smad, een piepklein dorpje in het zuiden van Syrië. Hier had ik een simpel, normaal leven in een groot gezin met 6 zussen en 3 broers. Tot mijn 17e was mijn leven eenvoudig, maar na de middelbare school wilde ik graag geneeskunde studeren. Dat lukte niet in Syrië, daar zijn maar weinig geneeskundeplekken aan de universiteit. Gelukkig kon ik terecht in Oekraïne.” 

Odessa – Oekraïne (2001-2008) 
“Ik was nog maar 17, had nog geen ervaring met het leven. Het was een tijd zonder internet, zonder mobiele telefoon, dus zonder direct contact met mijn familie. Ik kende niemand daar, ook de taal niet. Colleges waren in het Russisch, en bijna niemand sprak nog Engels. Maar ik leerde de theorie en de taal, en kon me aanpassen aan een nieuw leven, integreerde in de Oekraïense cultuur. Tot mijn 24e woonde ik in Odessa, de beste jaren. Ik wilde graag blijven, maar moest terug naar mijn land, mijn gezin. En zo liet ik alles wat ik had opgebouwd in Oekraïne achter me, en begon opnieuw in Syrië.” 

Terug in Smad - Syrië (2008-2012)  
“Mijn ouders waren zo trots! Ik liet mijn geneeskundecertificaat in Syrië waarderen, dit keer in het Arabisch, en vervolgde mijn opleiding als Arts in Opleiding (AIO) met specialisatie Neurologie. Zo kreeg ik mijn leven weer op de rit. Ik ging trouwen, alles ging goed, iedereen was trots op de jonge dokter. Maar drie jaar later begon de oorlog in Syrië en belandde ik aan de verkeerde kant.   

Ik wilde gewoon alle mensen helpen. Wie ziek was kon bij mij terecht, ongeacht politieke kleur. Daardoor was ik een bedreiging, en moest ik het land illegaal verlaten om niet opgepakt te worden door Syrische autoriteiten. Dus ben met mijn opleiding gestopt, heb mijn vrouw en dochtertje van een paar maanden achtergelaten en vluchtte in de nacht. Lopend, soms rennend, met angst te worden opgepakt of neergeschoten. Naar Jordanië, met alleen mijn paspoort op zak.“ 

Vluchtelingenkamp - Jordanië (2012-2014) 
“In Jordanië kwam ik in een vluchtelingenkamp terecht, niet ver van de grens. Hier kon ik als vrijwilliger met een groep andere artsen Syrische vluchtelingen helpen. We werkten samen met internationale organisaties als Artsen zonder Grenzen en Physicians for Human Rights en hielpen ongeveer 100.000 mensen in Jordanië en Syrië. Dat is onder de aandacht gekomen van Stichting Vluchteling, Zij nomineerden ons voor de Van Heumen Goedhart-prijs, die we vervolgens wonnen. Dat was mooi, maar hierdoor kreeg ons (illegale) werk opeens internationale aandacht. Het gevolg was dat de Jordaanse autoriteiten ons opdroegen al onze werkzaamheden te stoppen. In Jordanië blijven werd moeilijk. Ik dacht: wat zijn de opties, waar moet ik heen? Vanwege de prijs had ik nog een visum, ik besloot naar Nederland te gaan.” 

Detentiecentrum Schiphol – Nederland (2014-2015) 
“Ik kwam aan op Schiphol. Hier bleek dat ik het land niet meer in kon op mijn visum, en nu twee opties had: terug naar Jordanië of asiel aanvragen in Nederland. Ik heb toen de vluchtelingenstatus gevraagd en kwam in een detentiecentrum op Schiphol. Toen was ik opeens 1 van de tienduizenden vluchtelingen in een kamp waar je alleen maar mag eten, drinken, slapen en wachten op een beslissing. Een hele zware tijd, van heel actief zijn en iedere dag hard werken, naar maanden wachten, niks mogen doen. Maar na een jaar kreeg ik goed nieuws: ik mocht beginnen de taal te leren en mijn vrouw en kinderen naar Nederland laten overkomen. En zo kwamen we terecht in Diemen.”    

Diemen – Nederland (2016) 
“Het was fijn dat ik iets mocht doen, al moest ik Nederland weer van nul af beginnen. Ze hadden hier niets aan mijn ervaring, ik moest eerst mijn certificaat opnieuw laten waarderen. Dat betekende: Nederlands leren en 7 medische examens. Je bent er in totaal minstens 1,5 jaar mee bezig. Ik dacht: ‘ik ga niet twee jaar wachten tot ik mijn beroep mag uitoefenen. Ik ga op zoek naar vrijwilligerswerk. Zodat ik mijn taal kan ontwikkelen en in contact kom met medische zorg’ En ging overal zoeken. Met mijn rugzak op naar het AMC, naar het OLVG, BovenIJ ziekenhuis: hallo ik ben een buitenlandse arts – vluchteling heb ik mezelf nooit genoemd, ik denk dat dat me zeker heeft geholpen mijn weg te vinden - ik woon een jaar in Nederland, spreek slecht Nederlands. Maar versta jullie wel. Ik vraag niet veel, wil alleen meekijken, meeluisteren zodat ik mijn examens kan doen. Ziekenhuizen durfden me niet op te nemen als vrijwilliger voor mijn papieren in orde waren.  

En zo kwam het dat ik na 5 maanden, ik had het bijna opgegeven, Berkenstede binnenliep en vroeg naar collega-arts. Hier trof ik eindelijk iemand die echt met me wilde praten, een kopje koffie met me dronk. En ervoor zorgde dat ik een vrijwilligerscontract kreeg. Ik begon fulltime als vrijwilliger, dat voelde alsof ik weer op de goede weg was. Ik mocht mijn vak als arts niet uitvoeren, maar wel meekijken, meeluisteren.  Mijn examens heb ik gedaan, coschappen in AMC en BovenIJ. In het begin was het heel zwaar, om niet gezien te worden als arts met jarenlange ervaring, maar ik kan luisteren, goed kijken wat wel en niet werkt, wat ik nodig heb om ergens mee verder te kunnen. Ik heb geleerd, ontwikkelde mijn communicatie-skills, hoe je feedback kan geven, de nuances van de Nederlandse maatschappij, heel belangrijk.  

In Berkenstede, waar ik vrijwilliger was, ben ik vervolgens de opleiding voor specialist ouderengeneeskunde gaan doen. Bij de mensen die mij het eerst geholpen hadden, met wie ik een bijzondere, diepe band voel." 

Berkenstede – 2023 en verder 
"In september dit jaar heb ik mijn opleiding afgerond. Het is bijna niet te geloven hoe snel het is gegaan van vrijwilliger naar SO. Ik kon dit alleen doen met steun van mijn vrouw. Haar ondersteuning en hulp in het gezin, zonder haar was dit nooit gelukt. We zijn gelukkig met onze vier kinderen, met ons leven in Nederland."   

Bijzonder kaartje 
"Na het afronden van het eerste jaar van de opleiding kreeg ik een kaartje van mijn collega’s op Berkenstede. Het betekent veel voor mij en ik heb het nog steeds. Aan de ene kant van het kaartje staat een molen, aan de andere kant een moskee, en ertussen een brug, waarop mijn naam was geschreven: Mohammad. ‘Je bent een brug tussen twee verschillende culturen, en we zijn zo supertevreden met jou’. Toen voelde ik dat ik niet alleen deze opleiding nodig heb, maar ook dat iemand MIJ nodig heeft, en dat merk je zodra je het werk ingaat: er is zeker behoefte aan buitenlandse artsen die verschillende culturen begrijpen."