Cordaan is er voor alle mensen met een verstandelijke beperking: van jong tot oud, van licht tot zeer ernstig verstandelijk beperkt, met of zonder andere beperkingen. Onze drijfveer is een bijdrage leveren aan een waardevol leven. Samen creëren we kansen en mogelijkheden. Zodat u kunt zijn wie u bent.
In 2020 overviel de wereldwijde coronapandemie ons. Echter ook in 2021 is de aanwezigheid van het coronavirus nog heel bepalend geweest voor het leven van onze cliënten. Zowel de maatregelen vanuit de overheid als de quarantaine en isolatie bij besmettingen hebben impact gehad op cliënten en medewerkers.
Gedurende 2021 zijn er veel cliënten individueel of in een ringonderzoek getest op corona. Nagenoeg alle locaties hebben te maken gehad met besmettingen.
Cordaan heeft ook geleerd. Na de eerste golf hebben we een evaluatie gedaan en alle teams gevraagd naar wat goed ging en wat beter kon. Dit heeft onder andere geleid tot beleid dat bezoek van naasten altijd mogelijk moet blijven. Wellicht minder of aangepast en met beschermende middelen maar de mogelijkheid was er altijd, zelfs wanneer een cliënt besmet was.
Bij besmettingen werd er veel meer een voor de cliënt op maat gemaakt beleid toegepast. De verschillende nadelen werden goed tegen elkaar afgewogen. Tijdens uitbraken merkten we dat medewerkers steeds geroutineerder de quarantaine- en isolatiemaatregelen toepasten.
En de 'quarantainekoffer' heeft zijn intrede gedaan. Een koffer met leuke dingen voor de cliënt die de periode van isolatie of quarantaine kon verlichten. Daarnaast heeft Cordaan veel waardering voor de creativiteit van onze medewerkers over hoe ze onze cliënten hierin begeleid hebben.
In 2021 zijn alle cliënten die wilden drie maal gevaccineerd. Voor veel cliënten was dit spannend. Met de juiste begeleiding hebben de meeste cliënten hun vaccinaties ondergaan en er zijn veel prikdiploma’s uitgereikt.
Dat deze vaccinaties uiteindelijk niet leidden tot volledige bescherming en meer vrijheid was voor onze cliënten moeilijk te begrijpen. Ze moesten soms toch nog in quarantaine en konden niet naar de dagbesteding of uit logeren. De pandemie vraagt zowel van cliënten als medewerkers een lange adem.
Door de pandemie was het gemiddelde ziekteverzuim in 2021 nog steeds hoger dan gebruikelijk. Medewerkers waren regelmatig niet op de locatie inzetbaar omdat ze in quarantaine moesten. Vergaderingen en trainingen vonden voornamelijk digitaal plaats. We zijn tot inzicht gekomen dat een aantal zaken op deze digitale wijze efficiënter zijn en zullen blijven. Toch zien de meeste medewerkers weer uit naar live-bijeenkomsten.
Om de cliëntervaring in kaart te brengen, gebruiken we de werkwijze 'Dit vind ik ervan!' (‘DVIE!’), waarin de onderzoekende dialoog centraal staat. Bij deze werkwijze gaat een begeleider, die hiervoor training heeft gekregen, in gesprek met de cliënt. Deze kan dan over diens ervaring vertellen en over wat hij of zij belangrijk vindt.
De begeleider gebruikt die informatie vervolgens in het zorgplan, om betere zorg- en dienstverlening op maat aan te bieden.
‘DVIE!’ kent meerdere varianten. Binnen Cordaan worden twee gesprekslijsten gebruikt: ‘Ik vertel’ voor cliënten en ‘Ik zie en vertel’ voor begeleiders die in gesprek gaan met verwanten. Op een tiental thema’s wordt de ervaringsscore gevraagd. Daarnaast geeft de cliënt of verwant aan welke thema’s voor hem of haar belangrijk zijn en of verandering gewenst is ten aanzien van het betreffende thema.
Uit de ingevulde gesprekslijsten in het elektronisch cliëntendossier (ECD) komen de volgende ervaringsscores van cliënten en verwanten naar voren:
Cliënten wensen vooral verandering op de thema’s Huis, Lijf en Gevoel. De belangrijkste thema’s zijn voor hen: Familie, Huis en Gevoel.
Verwanten geven aan dat zij vooral verandering wensen op de thema’s Lijf, Gevoel en Meedoen. Zij vinden de thema’s Familie, Veilig voelen en Gevoel het belangrijkst.
Het Leerwerkbedrijf van Cordaan is onderdeel van het domein Wonen, Werk & Dagbesteding. Het Leerwerkbedrijf is zich aan het omvormen tot een praktijkleerbedrijf. Iedere deelnemer maakt met haar/hun/zijn begeleider ontwikkelafspraken op vakvaardigheden, werknemersvaardigheden en veilig werken. Deze ontwikkelafspraken worden vastgelegd in ONS. Het streven is maximale participatie op de arbeidsmarkt. Dat betekent voor deelnemers dat zij zelfstandiger kunnen werken op de dagbestedingslocatie of zich kunnen ontwikkelen naar betaalde arbeid. Ook het behoud van vaardigheden staat centraal voor wie zich niet verder kan ontwikkelen, om achteruitgang tegen te gaan.
Certificaten en praktijkverklaringen
Deelnemers van het Leerwerkbedrijf kunnen een certificaat behalen voor de werkprocessen die ze beheersen. Voor beginners is er het basiscertificaat. Als deelnemers verder gevorderd zijn, kunnen ze een Praktijkverklaring MBO behalen. Deze praktijkverklaringen zijn gekoppeld aan het entreeniveau van het MBO-onderwijs. Er staan ongeveer 40 deelnemers ingeschreven bij het ROC van Amsterdam. Inmiddels hebben drie deelnemers ook hun MBO Praktijkverklaringen gehaald. Naast de MBO Praktijkverklaringen zijn er twee keer per jaar uitreikingen van certificaten en praktijkverklaringen voor deelnemers die delen van leertrajecten hebben behaald.
Een van de plekken waarnaar de deelnemers van het Leerwerkbedrijf doorstromen, is de opleiding WoonHulp binnen onze eigen organisatie. Deze opleiding in de ouderen- en/of gehandicaptenzorg wordt door ActiZ en de VGN erkend. Op vijf ouderenlocaties van Cordaan zijn inmiddels woonhulpen in opleiding aan het werk. Inmiddels heeft een aantal van hen zelfs een betaalde baan als woonhulp.
Een woonhulp ondersteunt bij de dagelijkse werkzaamheden op de afdeling en voert zelfstandig taken uit als koffie en thee (klaar) zetten, boodschappen doen, bedden verschonen, een spelletje doen en bewoners naar de kapper of de fysiotherapeut brengen. Woonhulpen zijn op een aantal plekken inmiddels onmisbaar voor de medewerkers, bewoners en verwanten.
In 2021 zijn wij gestart met een nieuwe locatie in het kleinschalig wonen, waarmee het totaal aantal locaties brengt op zeven. Er zijn in totaal 68 deelnemers werkzaam in de verpleeghuizen van Cordaan. Daarvan zijn tien mensen in dienst van Cordaan. De anderen werken onder de noemer arbeidsmatige dagbesteding. Ook hier geldt een verhouding van tweederde Wmo en eenderde Wlz.
In 2021 volgden zo´n 120 deelnemers met een LVB een ‘Individuele Plaatsing en Steun’ (IPS) traject. IPS gaat uit van ‘working first’: de werkwens staat voorop, en we begeleiden de deelnemer bij het vinden en behouden van een betaalde baan. Dit is een zeer intensieve begeleidingsmethodiek, met veel resultaat. Eenderde van de cliënten heeft een Wlz-indicatie en tweederde Wmo. 40% stroomt duurzaam door naar betaalde arbeid. Dat is een goed resultaat vergeleken met de GGz benchmark, die op 30% zit.
Wijkteam Red is in 2021 helaas gestopt. Het werken in de wijkzorg met begeleiding op grote afstand bleek vooralsnog te moeilijk voor de deelnemers. Wij beraden ons op andere vormen om werken in de zorg geschikt te maken.
Cordaan Jeugd vindt dat alle kinderen zich binnen hun eigen mogelijkheden moeten kunnen ontwikkelen. We werken hard om de leerlijnen vanuit het zmlk-onderwijs volledig te integreren in onze dagelijkse werkwijze. Zo hebben alle kinderen inmiddels doelen gericht op de leerlijnen, en krijgen ze lesjes aangeboden die gericht zijn op het leren van allerlei vaardigheden, zoals bijvoorbeeld kleuren herkennen en benoemen, of het verschil leren tussen warm en koud. We doen ook mee met de seizoensgebonden lesjes die de zmlk-scholen ook aanbieden aan hun leerlingen.
Binnen het Cordaan Jeugd werken we met behandellijnen. In de eerste fase van de behandellijnen besteden we aandacht aan de basisveiligheid en de gehechtheidsrelatie van het kind en de ouders. Basisveiligheid is belangrijk: vanuit een veilige basis kan een kind zich ontwikkelen. Daarom is ook het verloop van het hechtingsproces belangrijk. Een veilige hechting zorgt voor basisveiligheid met het gevolg dat er een gezond emotionele ontwikkeling ontstaat, de basis voor vertrouwen.
In 2021 is deze werkwijze verder doorontwikkeld.
LifeWise is het methodisch kader voor de ondersteuning van cliënten met een licht verstandelijke beperking dat in samenwerking met de VU in 2018 is ontwikkeld door Cordaan en Middin. LifeWise richt zich op het reduceren danwel opheffen van handelingsverlegenheid bij professionals en daarmee op het reduceren van stress bij de cliënt. Het biedt daarnaast een eenduidig begrippenkader (pijlers, handvatten en hulpmiddelen), geeft structuur aan besprekingen en biedt praktische oplossingen (tips en tools) voor de dagelijkse praktijk.
De LifeWise-webapp fungeert als een digitale ‘gereedschapskist' voor de hulpverlener. In 2021 is de webapp opnieuw vormgegeven, uitgebreid en nog toegankelijker gemaakt.
De implementatie van LifeWise in de LVB-teams van het domein GGZ/LVB+ is in 2021 afgerond. Alle LVB-teams werken er nu mee. Binnen een aantal GGZ-teams is in 2020-2021 een pilot uitgevoerd waarin is onderzocht of LifeWise ook daar bijdraagt aan het opheffen van de handelingsverlegenheid en past binnen de Herstelvisie. Op grond van de positieve evaluatie is besloten tot implementatie in 2022-2023, ook in alle GGZ-teams.
In 2021 zijn de voorbereidingen getroffen om LifeWise te integreren in het digitale cliëntdossier.
In elk team dat met de methode LifeWise werkt, zorgt een aandachtsfunctionaris samen met de teammanager en de gedragsdeskundige ervoor dat LifeWise op de juiste wijze wordt ingezet en dat de voorwaarden op orde zijn en blijven. Daarnaast wordt in het maandelijks overleg van de aandachtsfunctionarissen gesproken over de inhoudelijke thema’s, wordt geanalyseerd wat het probleem is en wat passende acties zijn.
Inmiddels werken, naast Middin en Cordaan, ook Profila Zorg (Houten), Amsta (Amsterdam) en Esdégé-Reigersdaal (Heerhugowaard) en Abrona (Huis ter Heide) met LifeWise.
Gezamenlijk vormen zij de LifeWise-community waarin het methodisch kader wordt doorontwikkeld, kennis wordt gedeeld, en in online-kennissessies worden georganiseerd voor de medewerkers.
Onderstaande grafiek betreft het antwoord in de teamreflectie op een schaal van 1 t/m 10 van LVB+-locaties op de vraag: ´Ons team heeft LifeWise volledig geïmplementeerd.´
Het gemiddelde is een 5,1, wat betekent dat er nog veel werk te verzetten is in de teams om het methodisch kader volledig te implementeren. De acties die zij willen inzetten liggen met name op het organiseren van trainingen, intensiever gebruik van de app, elkaar scherp houden en intervisie organiseren.
Op locatie De Werf werken begeleiders op basis van het Triple C-behandelmodel. Het model is erop gericht om bewoners het ‘gewone’ leven te laten ervaren. De training gericht op het toepassen van Triple C, 'samen 100%' is ondanks de omstandigheden met aanpassingen uitgevoerd in alle teams van De Werf.
2021 stond ook in het teken van het realiseren de training Weerbaarheid. De training sluit naadloos aan op de visie van Triple-C en geeft de medewerkers praktische handvatten en inzichten om hun relatie met cliënten die moeilijk verstaanbaar gedrag vertonen zo lang mogelijk in stand te houden of zo snel mogelijk te herstellen. Kernbegrippen hierbij zijn: nabijheid tonen en houvast bieden door samen zo snel mogelijk over te gaan tot de orde van de dag: het programma met betekenisvolle activiteiten. Het is gelukt om hiervoor een eigen trainer aan te trekken. De training is startklaar om ingezet te kunnen worden in 2022.
Locatie de Werf werkt met vijf meewerkende coaches die in de verschillende woningen van De Werf ingezet worden. In 2021 is deze functie voorzien van een volwaardige functiebeschrijving.
We hebben onze cliënten en medewerkers zich zien ontwikkelen. Enkele voorbeelden zijn: de opening van de spelotheek gerund door cliënten, de krantenwijk, aandacht voor beeldvorming en contactherstel na moeilijke momenten. Afname van vrijheid beperkende middelen bij cliënten en een aantal succesvolle opnames van nieuwe cliënten.
Vanaf april 2021 is De Werf onderdeel van domein Intensieve Zorg. Naar aanleiding van de ervaringen is het behandelmodel Triple-C overgenomen en wordt de visie verbreed binnen het domein. Daarmee is ook het Ervaringscentrum Triple-C een feit geworden.
Doelen Ervaringscentrum Triple-C voor 2022:
Bij Cordaan vinden we een klacht een belangrijk signaal. Bij de behandeling van klachten wordt iedereen serieus genomen. Het gaat er niet om of een klacht gegrond of ongegrond is, maar hoe wij de persoon met die klacht verder helpen met een oplossing voor het probleem. Cordaan heeft een klachtenregeling en voor de uitvoering daarvan is er een team van klachtenfunctionarissen.
In 2021 zijn in totaal 63 officiële klachten ontvangen van 62 cliënten (46), familie (6) of derden (10) van de VGZ-woonlocaties. Deze klachten hadden met name betrekking op:
Er is een lichte daling in het aantal klachten te zien (2020: 69 tegen 2021: 63). Dit is mogelijk te verklaren uit het vertrek van een paar bewoners eind 2020 die in dat jaar regelmatig een klacht hebben ingediend.
Over het algemeen zien we de over de afgelopen 2 jaar een stabiel aantal klachten (gemiddeld 14-17 per kwartaal).
In 2021 zijn de volgende aandachtspunten genoemd in de kwartaalrapportages:
Een belangrijk doel is ervoor te zorgen dat alle cliënten een actueel en goed zorgplan hebben, dat alle verplichte profielvragenlijsten gevuld zijn en dat de methodische cyclus gevolgd wordt. Dit is voor medewerkers de basis van de dagelijkse ondersteuning aan cliënten. Het zorgt voor houvast en transparantie.
Het afgelopen jaar hebben de medewerkers hard gewerkt om dit op orde te krijgen. Het aantal actuele zorgplannen gaat overall vooruit en op een aantal locaties hebben alle cliënten een actueel zorgplan. Maar op andere waren er eind 2021 nog kleine of grote achterstanden in de dossiers. In de verschillende domeinen zijn er initiatieven en acties om deze achterstanden weg te werken.
Zo organiseert het domein Intensieve Zorg themabijeenkomsten voor persoonlijk begeleiders (PB-ers), om van elkaar te kunnen leren, om een beeld te krijgen van wat een PB-er nodig heeft om zich te ontwikkelen en om PB-ers meer in hun kracht te zetten. Dat zal naar verwachting bijdragen aan een verbetering van de kwaliteit van zorg en dossiervoering.
Domein Wonen, werk en dagbesteding werkte aan de vraag hoe het teams gemakkelijker te maken om het overzicht te houden als het gaat om de dossiervoering. De kwaliteitsmonitor kan hiervoor steeds beter worden ingezet.
Daarnaast is een ONS e-learning ontwikkeld. Hierdoor wordt het gemakkelijker en laagdrempeliger voor medewerkers om zich te bekwamen in het systeem.
Onderstaande grafiek geeft de antwoorden uit de teamreflectie weer van de VGZ-teams op de stelling:
“Ons team ziet methodisch werken als een noodzakelijke voorwaarde voor professionaliteit. De actuele zorgplannen bevatten alle relevante informatie, nodig voor de dagelijkse zorg- en dienstverlening.”
De teams geven zichzelf gemiddeld een 7,4. Er is een veelheid van bruikbare tips aan andere teams gegeven. Dit zijn de meest voorkomende:
Een van de onderwerpen van de teamreflectie was “Ons team legt alle relevante informatie over de cliënten alléén vast in ONS.” 48 van de 58 teams scoort zichzelf een voldoende, gemiddeld 6,8. Veel verbeteracties zijn met name gericht op het beperken van het gebruik van e-mail en WhatsApp, bewust omgaan met cliëntinformatie en het beter inzetten van het ECD.
Een selectie uit de verbeteracties:
Risico-inventarisatie
In 2021 is er gewerkt aan een verbetering van het instrument waarmee cliëntgebonden risico’s in beeld gebracht worden. De oude werkwijze was arbeidsintensief en leidde niet altijd tot een concrete vertaling in de zorgplannen. De nieuwe is efficiënter en maakt de vertaling naar hoe er in de dagelijkse praktijk mee om te gaan gemakkelijker en duidelijker. Deze werkwijze wordt in 2022 geïmplementeerd in alle VGZ-teams.
In 2020 constateerden we dat lang niet alle cliënten in de VGZ-woonlocaties op de voor hun best passende plek woonden, om diverse redenen. In 2021 zijn we dat grondig in beeld gaan brengen. Het bleek dat vraag en woonaanbod niet voldoende op elkaar aangesloten, waarbij analyse van de wachtlijst leerde dat dit probleem zal toenemen.
We zijn gestart vanuit de individuele vragen van de cliënten. Elke cliënt wordt in beeld gebracht. Het doel is dat elke cliënt een prettige en veilige woonomgeving heeft: een optimale match tussen zorgvraag en woonaanbod.
Verschillende woonlocaties zijn als geheel niet langer passend voor de cliënten met steeds complexere zorg- en begeleidingsvragen. Er blijkt vooral behoefte aan de mogelijkheid meer nabijheid te kunnen bieden, en aan huisvesting met goede voorzieningen voor verzorging.
Dit vraagt om een strategische herbezinning op de samenstelling en benutting van ons huisvestingsportfolio. Dit is in 2021 in gang gezet, en heeft inmiddels tot een aantal wezenlijke aanpassingen geleid.
Ook op individueel niveau is er winst te behalen. Cliënten met een toenemende zorgintensiteit voor wie een meer aangepaste omgeving moest worden gezocht. De sociale interactie belemmerde in bepaalde gevallen het hebben van een goede, veilige, warme woonomgeving. Door met elkaar uit te zoomen en kritisch te kijken, ontstonden er nieuwe inzichten en oplossingsrichtingen. Een proces van hergroeperen is ingezet, waarbij beter gebruik gemaakt wordt van het totaal aan huisvestingsmogelijkheden binnen Cordaan, en soms daarbuiten.
Een belangrijke andere invalshoek is die van medewerkers: het is voor hen in bepaalde situaties lastig om een populatie met sterk uiteenlopende zorgvragen te ondersteunen en verzorgen. Het vraagt (te)veel van hun expertise om al deze vragen op de juiste wijze te beantwoorden. Terugbrengen van de 'zorgbreedte' heeft mede tot gevolg dat medewerkers zich beter kunnen professionaliseren.
We zijn daarnaast gestart met het bijstellen van de locatieprofielen. Bij welke locaties kan een cliënt terecht met welke vraag? Welke kennis en expertise biedt het team? Het streven is het totale portfolio dekkend te laten zijn voor huidige en toekomstige vragen. Dit betekent soms ook een herverdeling van medewerkers op basis van affiniteit, kennis en kunde.