Homeyra Saiid vluchtte uit Afghanistan en is nu meertalig logopedist

Wat waren de grootste uitdagingen? 
“Toen ik hier aankwam, was ik een puber. En ondanks dat we blij waren dat we veilig waren, was het een hele onzekere tijd. Wat staat ons te wachten? Wat gaat er gebeuren? Je kent de regels in Nederland niet. Ook spreek je de taal niet. We kwamen aan in een asielzoekerscentrum . Daar verbleven we ongeveer 3 maanden om te horen of we mochten blijven - een zogeheten A-status. Maar voordat we hiervoor in aanmerking kwamen moesten mijn vader, moeder, mijn broer en ik alle vier afzonderlijk geïnterviewd worden. In dit gesprek werd er o.a. gevraagd naar waarom we gevlucht waren en of het verhaal wel klopte. Ook werd er veel gevraagd naar details: denk aan kleur van de vluchtauto en de route die we hadden afgelegd."

Leren fietsen 
"In het opvangcentrum (OC) verbleven wij in een soort van vakantiepark met veel huisjes. Hier deelden wij een ruimte met een familie uit Irak (een man, een vrouw en hun zoontje). Voor het eerst ging ik hier naar een soort school om de verplichte Nederlandse les te leren. Dat begon met de basiswoorden: de boom, de tafel, de appel. Kun je je voorstellen hoe moeilijk dit is als je geen woord Nederlands spreekt?  Hier kwamen we ook andere Afghanen tegen en opeen gegeven moment maakte ik een vriendinnetje, Nilab. Zij is nog steeds een goede vriendin en woont nu in Eindhoven.  Wat ook grappig was om te zien, is dat mensen zich toen al langzaam gingen aanpassen. Er was in het opvangcentrum een tweedehands fietsenwinkel, voor weinig geld kochten we daar een fiets. Op deze fiets leerden we elke avond na het eten fietsen. Er was op het park voldoende ruimte voor fietsles. De ene dag was er iemand met een gebroken arm, de andere dag was iemand anders van de fiets gevallen. Ook gingen we met deze fiets naar Kampen. Hier was een klein winkelcentrum. Ik herinner mij dat ik de C&A binnenstapte en alle mooie tienerkleren zag hangen. Hierna droomde ik over het moment dat ik eindelijk deze kleren zelf kon kopen. Dat was mijn wens."

Status voorspeller 
"Uiteindelijk hoorden we dat we in Nederland mochten blijven. En dit volgende verhaal vertel ik heel veel: Op een middag zat ik in het centrum, maar omdat ik moe was, was ik in slaap gevallen. Ik droomde dat een ander gezin van het centrum te horen had gekregen dat ze een A-status kregen. Elke ochtend hing er bij de deur van het centrum een lijst van alle mensen met een A-status. Vervolgens kwam ik de mevrouw van dat gezin tegen en zei tegen haar: “Volgens mij krijgen jullie morgen goed nieuws.” Ze vroeg hoe ik dat wist. En toen zei ik dat ik dat net had gedroomd! De volgende dag kwam ik een andere bekende tegen en zij zei tegen mij: “Je wordt gezocht door die mevrouw want ze hebben een A-status gekregen en jij had dat gedroomd! Ineens was ik een beroemdheid in het centrum, want dit nieuws ging als een lopend vuurtje. Zo kwam er een keer een Afghaanse opa naar mij toe met de vraag wanneer hij aan de beurt was."

Aanpassingsvermogen en naar school gaan 
"Daar begon het al. Je leert je snel aanpassen aan het systeem. Het spreken van de taal is ontzettend belangrijk. Gelukkig kon ik wel al een beetje Engels, dit was mooi meegenomen. Ik zat in een levensfase waarin ik veel dingen achter mij wilde laten. In deze nieuwe situatie was iedereen veilig. Dat was mooi om te zien en voelen. Natuurlijk hadden mijn ouders wel zorgen over hoe het nu verder moest in de toekomst. Maar ik was een puber en ik was volop aan het genieten. Ik zie deze periode ook echt als een fijne tijd. Daarna verbleven we met ons gezin in een AZC. In een klein dorp Witmarsum in Friesland. In een groot gebouw kreeg ons gezin één kamer met midden in de kamer een open douche.  Als iemand moest douchen, dan moesten de andere gezinsleden dus het huis uit. In Witmarsum kende iedereen elkaar. Als je op straat liep, maakte je vaak oogcontact en zei je iets als ‘hallo of goedemorgen’. Ik dacht dat dit de cultuur was in Nederland en begroette iedereen die voorbijliep. Op het moment dat ik naar de stad ging verhuizen, kwam ik er snel achter dat je niet iedereen die voorbijloopt hoeft te begroeten. Zo ontdekte ik dat er zelfs binnen een land weer andere regels en omgangsvorm kunnen zijn."

Amsterdam of Nijmegen  
"Voor mijn ouders was de overgang naar Nederland best heftig. Je status verandert steeds. En alles wat ze in Afghanistan hadden opgebouwd, moesten ze achter zich laten. Je bent gevlucht, je weet niet meer waar al je familieleden zijn, je komt naar een ander land met andere normen en waarden. Als kind kan je toch iets sneller je plekje vinden, maar als je wat ouder bent dan is dat natuurlijk veel moeilijker. Toen we hoorden dat we in aanmerking kwamen voor een echt huis was dat heel fijn. Je moet je voorstellen dat veel vluchtelingen 7 tot 8 jaar in onzekerheid moeten wachten in een asielzoekerscentrum. Als tiener ging ik eerst naar de ISK om de taal verder te leren, waarna ik na drie à vier maanden naar de middelbare school (havo) mocht.  Mijn eerste bijbaan was bij een COOP-supermarkt, hier kwam ik op de Slagersafdeling terecht. Ik was verbaasd over hoeveel verschillende soorten vleeswaren er waren en moest alle namen één voor één leren. In Afghanistan hadden wij toen niet zoveel keuze in verschillende vleeswaren. Ik heb toerisme gestudeerd en als reisadviseur gewerkt. Maar de drang om door te studeren was heel sterk. Toen kwam ik in aanraking met de opleiding logopedie. Logopedie bestaat niet in Afghanistan, dus het was voor mij een uitdaging om elk jaar weer te leren en te ontdekken wat ik later als logopedist zou kunnen doen. Tijdens mijn stage op een neurologieafdeling in Amsterdam, kwam ik er al snel achter dat ik als meertalige logopedist, met kennis van verschillende culturen, van grote waarde kon zijn. Zo kreeg ik een missie in mijn leven.

Als meertalige logopedist wil ik een bijdrage aan het logopedielandschap, zodat iedereen die in Nederland woont, anderstalige of meertalige is, en logopedie nodig heeft, de best mogelijke zorg krijgt."

De smeltkroes Amsterdam  
“Amsterdam is een multiculturele stad waar allerlei culturen samensmelten. Kleurrijk en fascinerend hoeveel verschillende winkels en restaurants er zijn. Dat is mooi van Nederland. Je vindt hier de hele wereld. Als ik bijvoorbeeld Afghaanse kruiden nodig heb, dan vind ik die op de Beverwijkse Bazaar. Amsterdam vind ik fijn, ik voel mij hier thuis. Als ik op vakantie ben, mis ik het. Ik zie Nederland als mijn land waar ik trots op ben. Ik ben blij dat ik hier alle kansen heb gekregen. Kans om te studeren, te wonen en een gezin op te bouwen. Huisje, boompje, beestje!”

Een mooie aanleiding om elkaar te helpen 
“Wereldvluchtelingendag krijgt steeds meer betekenis. Voor mij is het belangrijk om de kant te belichten wat de reden is dat mensen vluchten. Het is niet makkelijk om alles wat je hebt opgebouwd, je huis, je familie, je vrienden, je bestaan, je roots, achter te laten. Te vluchten voor je veiligheid naar een land waar je niemand, de taal, de cultuur en de normen en waarden niet kent. Als vluchteling weet je totaal niet wat je te wachten staat. Alles is onzeker. Wereldvluchtelingendag vormt een mooie aanleiding om uit te leggen dat wij elkaar juist kunnen helpen. Ik heb dit leven op kunnen bouwen doordat ik door verschillende mensen enorm geholpen ben. Vergeet niet dat de vluchtelingen die hier naartoe komen, ook een bestaan hadden opgebouwd en dat zij iets terug willen doen voor de maatschappij."

Van betekenis zijn voor anderen 
"Ik ben gaan werken als logopedist. Mijn nichtjes en neefjes zijn allemaal hoogopgeleid en dragen ook een steentje bij. De vluchtelingen van vroeger werken en nemen gewoon deel aan deze maatschappij. Ook leveren wij een positieve bijdrage. 

Als logopedist signaleer ik uitdagingen en kijk ik naar wat er anders kan. Dat is mijn kracht. Daarmee kan ik iets betekenen voor mijn cliënten, maar ook voor mijn collega's. Ik zie dit als een manier om iets terug doen voor de maatschappij. Zeer dankbaar ben ik ook dat ik mag werken. In Afghanistan mogen vrouwen niet werken en niet naar school. Ik voel mij ook verplicht om dankbaar te zijn dat ik dit alles mag doen en mag ervaren.”

Verbindende rol als voorzitter van stichting 
"Toen ik naar Amsterdam verhuisde, kreeg ik al snel de mogelijkheid om de rol van Voorzitter binnen Stichting Meertalige Logopedie op mij te nemen. Met andere vakgenoten binnen de stichting hebben we een website ontwikkeld om meertalige logopedisten met meertalige patiënten te verbinden en dat werkt fantastisch.

Het is mooi om een sneeuwbaleffect te zien ontstaan: enkele andere professionals hebben dit voorbeeld overgenomen om ook meertalige hulpverleners te verbinden met anderstalige patiënten."

Is er nog iets dat je mensen mee wilt geven? 
“Wees lief voor elkaar. Heb begrip voor elkaars situatie. Je weet nooit wat zich afspeelt in iemands privéleven. Als jij een bepaalde kracht in iemand ziet, zeg dat ook tegen die persoon. Toen ik destijds als stagiaire logopedie kwam werken in het OLVG West, twijfelde ik enorm of dit wel mijn baan was omdat Nederlands niet mijn moedertaal is. Gelukkig was er een collega die mijn kracht zag. Zij zei tegen mij: “Homeyra, jij weet zoveel over cultuurverschillen. Jij kan het!” Zij gaf mij ook de kans om stage te lopen. We zijn nog steeds vakgenoten en samen maken we ons nog steeds hard voor de verbetering van logopedie voor anders- en meertaligen!

Mijn harde werk wordt gewaardeerd door collega’s, wat ertoe leidde dat ik een Parkinsonlintje mocht ontvangen en de CZ Zorgprijs heb gewonnen. Binnen Cordaan heb ik de Stimuleringsprijs ontvangen om zo de kwaliteit van logopedie voor anderstalige cliënten  te verbeteren. Dit is voor mij een enorme motivatie om door te gaan. Dus zie je iets moois/bijzonders in iemand anders, spreek dat uit. Je kan hiermee echt iemands leven veranderen!"

Wil en motivatie zijn cruciaal 
"Vluchten is niet leuk! Als iemand jouw hand vastpakt en je overeind helpt, verdient dit zich altijd terug. Er bestaan echt goede mensen. Als vluchteling heb je vaak weinig vertrouwen meer in de mensheid. Als jij motivatie en wil hebt, dan is men in de regel altijd bereid om je te helpen en steunen!"